Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 5-06-2017 r. – DI/100000/43/621/2017

Dotyczy braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby, którym wypłacane są stypendia za udział w szkoleniu lub stażu, które jednocześnie pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną oraz eme

UZASADNIENIE

Dnia 15 maja 2017 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (…) prowadzącą działalność gospodarczą pod firmą (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności, gospodarczej.

Wnioskodawczyni w treści wniosku wskazała, iż jako firma realizująca projekty współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach projektu (…) organizuje szkolenia i staże zawodowe. Ich uczestnicy (osoby bierne zawodowo) otrzymują stypendia szkoleniowe lub stażowe. Wśród uczestników są też osoby, które pobierają inne świadczenia np. rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną oraz emeryturę. Do odbycia stażu uczestnicy zgłaszają się dobrowolnie czyli nie są na nie kierowani przez żadne instytucje.

Wnioskodawczyni zadała pytanie czy takie osoby, którym wypłacane są stypendia za udział w szkoleniu lub stażu i które jednocześnie pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rodzinną albo emeryturę podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu.

Zdaniem Wnioskodawczyni osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia lub stażu, na które zostali skierowani przez podmioty inne niż Powiatowy Urząd Pracy lub zgłaszają się sami, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu i zdrowotnemu tylko wtedy, gdy nie mają innych tytułów do ubezpieczeń społecznych tzn. nie otrzymują emerytury lub renty co wynika z art. 9 ust. 5 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963) oraz z art. 66 ust. 1 pkt 24 a Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2016 poz. 1793). W związku z tym w ocenie Wnioskodawczyni osoby pobierające rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rodzinną albo emeryturę nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko przedsiębiorcy zawarte we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji w przedmiocie dotyczącym braku obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez osoby, którym wypłacane są stypendia za udział w szkoleniu lub stażu, które jednocześnie pobierają rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną oraz emeryturę uznać należy za nieprawidłowe.

W myśl art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Doprecyzowanie zakresu przedmiotowego spraw, w których przedsiębiorca może żądać od Zakładu wydania pisemnej interpretacji nastąpiło w art. 83 d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. Zgodnie z tym przepisem Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Podkreślenia wymaga jednak fakt, iż zgodnie ze wskazaniami judykatury wydając interpretację organ nie ustanawia żadnej normy indywidualnej, lecz jedynie przedstawia swój pogląd dotyczący rozumienia treści przepisów prawa, z których wynika obowiązek świadczenia składek na ubezpieczenia społeczne i sposobu ich zastosowania w odniesieniu do określonej sprawy indywidualnej, której zakres przedmiotowy jest zakreślony stanem faktycznym przedstawionym przez pytającego we wniosku. Pełną wiedzę o stanie faktycznym organ czerpie wyłącznie z wniosku uprawnionego podmiotu nie posiadając kompetencji do jego weryfikowania w oparciu o posiadane informacje czy gromadzony materiał dowodowy. W toku tego postępowania organ nie pełni roli kontrolnej, nie dokonuje oceny zachowania lub zaniechania przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości. Celem interpretacji jest umożliwienie przedsiębiorcy uzyskania informacji w przedmiocie obowiązków wiążących się z opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne i uchronienie w ten sposób takiego przedsiębiorcy przed ryzykiem błędnego zastosowania przez niego danego przepisu.

Odnosząc się do problematyki podniesionej w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wskazać należy, iż obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne spoczywa na płatniku składek i dotyczy osób, które podlegają tym ubezpieczeniom z uwagi na posiadanie odpowiedniego tytułu do tych ubezpieczeń.

Katalog takich osób określa art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Z przepisu tego wynika m.in., iż obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, obowiązkowo podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, od dnia nabycia prawa do stypendium do dnia utraty prawa do niego (art. 6 ust. I pkt 9a tej ustawy)- Osoby te podlegają także obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu (art. 12 ustawy). Nie podlegają natomiast ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ustawy) ani obowiązkowo ani na zasadzie dobrowolności.

Należy przy tym mieć na uwadze, iż opisany wyżej schemat podlegania ubezpieczeniom społecznym znajduje zastosowanie w przypadku, gdy osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, nie posiadają innych tytułów obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym (art. 9 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W tym miejscu należy wskazać, iż art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia wśród tytułów do ubezpieczeń społecznych świadczeń takich jak renta z tytułu niezdolności do pracy, renta rodzinna czy prawo do emerytury.

Zgodnie z art. 4 pkt 2 lit, za) wyżej cytowanej ustawy, przez „inne niż powiatowe urzędy pracy podmioty kierujące” – w stosunku do osób pobierających stypendium w okresie szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego – należy rozumieć:

• jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, z wyjątkiem wojewódzkich i powiatowych urzędów pracy,
• Ochotnicze Hufce Pracy,
• agencje zatrudnienia,
• instytucje szkoleniowe,
• instytucje dialogu społecznego,
• instytucje partnerstwa lokalnego,
• organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju zasobów ludzkich i przeciwdziałania bezrobociu,
• jednostki naukowe,
• organizacje pracodawców,
• związki zawodowe,
• ośrodki doradztwa rolniczego,
• ośrodki poradnictwa zawodowego i psychologicznego
• korzystające z publicznych środków wspólnotowych i publicznych środków krajowych na podstawie umowy o dofinansowanie projektu albo decyzji, o których mowa w przepisach ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. z 2014 r. poz. 1448 i 1856 oraz z 2015r., poz. 1240) albo ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2016 r. poz. 383).

Dyspozycja treści art. 6 ust. 1 pkt 9a oraz art. 9 ust. 6a tej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych będzie miała w konsekwencji zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do tych osób, pobierających stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, które zostały skierowane przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące, o których mowa w art. 4 pkt 2 lit. za) ww. ustawy.

Zatem w sytuacji, osób pobierających stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które nie zostały skierowane przez podmioty kierujące, o których mowa wyżej, a zgłosiły się jedynie dobrowolnie (indywidulanie) nie znajdą zastosowania ww. przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Osoby takie nie będą w konsekwencji podlegały ubezpieczeniom społecznym ani obowiązkowo ani dobrowolnie.

W odniesieniu do takich osób mających ustalone prawo do renty lub emerytury nie będzie więc miał zastosowanie także art. 9 ust. 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zgodnie z którym osoby o których mowa w art. 6, niewymienione w ust. 4 i 4c mające ustalone prawo do emerytury lub renty podlegają dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowym.

Tym samym, stanowiska przedsiębiorcy wskazującego, iż osoby pobierające stypendium w okresie odbywania szkolenia lub stażu (które indywidualnie zgłosiły się na szkolenie pobierające jednocześnie rentę z tytułu niezdolności do pracy lub rodzinną albo emeryturę podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu tylko wtedy, gdy nie mają innych tytułów do ubezpieczeń społecznych tzn. nie otrzymują emerytury lub renty co wynika z art. 9 ust. 5 Ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych uznać należy za nieprawidłowe.

Równocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych zawiadamia, iż nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie podlegania obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego (a w konsekwencji obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne), gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie, na co wskazuje treść ww. art. 83 d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z czym w oparciu o art.66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawca jest uprawniony do wniesienia podania do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (w zakresie dotyczącym obowiązku podlegania i opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne). Takie podania złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl