Interpretacja ZUS Oddział w Lublinie z 25-05-2016 r. – WPI/200000/43/551/2016

Podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne z tytułu stosunku pracy

UZASADNIENIE

W dniu 18 maja 2016 r. do Zakładu LTbezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy: (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Wnioskodawca wskazał, że wynajmuje od innego podmiotu gospodarczego samochody osobowe, które jako pracodawca przekazał niektórym pracownikom do używania zarówno w celach służbowych jak i prywatnych. Przyznanie pracownikom samochodów służbowych zależy od rodzaju zajmowanego stanowiska i zakresu obowiązków służbowych.

Spółka wprowadziła w regulaminie wynagradzania zapis o następującej treści: „Pracownik, któremu został przekazany do używania samochód służbowy jest uprawniony do korzystania z tego samochodu w celach prywatnych. Z tego tytułu, zgodnie z ustawy z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, po stronie pracownika powstanie przychód ze stosunku pracy (zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych) w wysokości 250 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika do 1600 cm³ lub kwotą 400 zł miesięcznie – dla samochodów o pojemności silnika powyżej 1600 cm³.”

W związku z powyższym Wnioskodawca zwrócił się z zapytaniem czy przychód, który uzyska pracownik z tytułu udostępnienia przez pracodawcę do korzystania samochodu służbowego dla celów prywatnych, zgodnie z ustawą z dnia 7 listopada 2014 r. o ułatwieniu wykonywania działalności gospodarczej, powiększy podstawę obliczania składek na ubezpieczenia społeczne tego pracownika.

W oparciu o obowiązujące przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, Wnioskodawca uznał, że wartość ryczałtu za używanie samochodu służbowego do celów prywatnych, stanowiąca przychód ze stosunku pracy dla pracownika (w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych), nie będzie rodziła obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne po stronie pracodawcy, ponieważ zgodnie z postanowieniami § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia, za przychody, które nie stanowią podstawy wymiaru składek uznaje się m.in. korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. W opinii Spółki, w przepisie tym nie sprecyzowano czy powyższe dotyczy publicznych czy niepublicznych środków lokomocji. Skoro zatem ustawodawca nie stworzył także katalogu środków lokomocji, nie można go więc zawężać tylko do publicznych środków lokomocji, a pod pojęciem środka transportu należy dopatrywać się znaczenia potocznego tego sformułowania czyli maszyny bądź urządzenia służącego do przemieszczania się ludzi lub rzeczy.

Dalej Wnioskodawca wskazał, że podstawą wymiaru składek jest, zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przychód podatkowy, czyli w tym przypadku „wartość pieniężna nieodpłatnego świadczenia przysługującego pracownikowi z tytułu wykorzystania samochodu służbowego do celów prywatnych”. Istotą korzyści uzyskanej przez pracownika z tytułu wykorzystywania samochodu służbowego do celów prywatnych jest możliwość przemieszczania się, pokonania pewnej trasy bez ponoszenia kosztów z tego tytułu.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepis § 2 ust. 1 pkt 26 powołanego powyżej rozporządzenia stanowi o wyłączeniu z podstawy wymiaru składek korzyści uzyskanych przez pracownika z tytułu udostępnienia przez pracodawcę do korzystania samochodu służbowego dla celów prywatnych pod warunkiem, że uprawnienia te są wprowadzone do regulaminu wynagradzania. Wobec powyższego, zdaniem Spółki, pracownik korzystający z samochodu służbowego do celów prywatnych zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych uzyska przychód podatkowy w wysokości ryczałtu, o którym mowa wyżej. Przychód ten nie będzie jednak powiększał podstawy obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, gdyż znajdzie tu zastosowania § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia.

W związku z wyłączeniem ww. przychodu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, w ocenie Wnioskodawcy, pracownik i pracodawca nie będą mieli obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne, ponieważ zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Natomiast opierając się na przepisach art. 104 ustawy z dnia 20 kwńetnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz art. 29 ustawy z dnia 13 sierpnia 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, Wnioskodawca uznał, że w opisanej sytuacji przychód z tytułu ryczałtu za używanie samochodu służbowego do celów prywatnych nie będzie rodził obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ponieważ do ustalenia wymiaru ww. składek stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób.

W świetle przytoczonych i obowiązujących przepisów oraz w oparciu o przedstawiony opis stanu faktycznego Wnioskodawca zwrócił się o informację czy wartość przychodu z tytułu używania samochodu służbowego do celów prywatnych nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i nie będzie rodziła obowiązku opłacania tych składek.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Ponadto stosownie do art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Stosownie do treści art. 18 ust. 1 i ust. 2, art. 20 ust. 1 w związku z art. 4 pkt 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 2236), podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz,U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.) z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z wyłączeniem wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych. Ponadto zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 581 ze zm.) do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób. Jednocześnie w myśl art. 104 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 645) oraz art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 272 ze zm.) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, w przypadku zaistnienia obowiązku ich opłacania, ustala się od wypłat stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Z treści powyższego wynika, że przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ściśle uzależniają włączenie danego świadczenia do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników od zakwalifikowania go jako przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zakład wskazuje przy tym, iż z brzmienia art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika ograniczenie w tematyce, w której jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Kwestia kwalifikacji określonego świadczenia jako przychód w^r rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz wskazania źródła takiego przychodu, nie mieści się w ustawowym zakresie, gdyż zgodnie z art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 613 ze zm.). Powyższe ograniczenie w tematyce, w której Zakład jest zobowiązany wypowiedzieć się za pośrednictwem pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, uniemożliwia potwierdzenie w tym trybie przez Organ kwalifikacji przychodu w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Uwzględniając powyższe, Zakład dokonał interpretacji przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych opierając się na wskazaniu Wnioskodawcy w powyższym zakresie zawartym w treści wniosku z dnia 11 maja 2016 r.

Z treści wniosku złożonego w dniu 18 maja 2016 r. wynika, że pracodawca udostępnia pracownikom nieodpłatnie do korzystania w celach prywatnych samochody służbowe. Świadczenie uzyskiwane przez pracownika w związku z prywatnym użytkowaniem samochodu służbowego stanowi przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ustawowo określonej wysokości. Wnioskodawca poinformował również, że wprowadził w regulaminie wynagrodzenia zapis dotyczący prawa pracownika do korzystania z samochodu służbowego w celach prywatnych oraz powstania z tego tytułu przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów podatkowych.

Należy zauważyć, że co do zasady podstawę wymiaru składek stanowi przychód pracownika uzyskiwany z tytułu stosunku pracy, natomiast rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zawiera zamknięty katalog świadczeń z tytułu stosunku pracy, podlegających po spełnieniu ściśle określonych warunków wyłączeniu z tej podstawy. Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 26 wskazanego rozporządzenia, wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe podlegają korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia wynika, iż z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne korzystają wyłącznie te przychody, które wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu i przybierają postać niepieniężną. Powyższy przepis umożliwia wyłączenie z podstawy wymiaru składek osiąganych przez pracowników korzyści w postaci bezpłatnych lub częściowa odpłatnych przejazdów środkami lokomocji. Zakład wskazuje jednakże, że udostępnienie pracownikowi nieodpłatnie samochodu służbowego do celów prywatnych nie może być uznane za korzyść w formie „bezpłatnych przejazdów środkami lokomocji w rozumieniu przepisu § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Pod wskazanym pojęciem należy rozumieć zorganizowaną i usystematyzowaną formę przemieszczania się np. korzystanie z transportu publicznego na podstawie przekazanych przez pracodawcę biletów lub transportu zorganizowanego przez pracodawcę, a nie udostępnienie pracownikowi pojazdu do swobodnego używania. Podkreślić należy przy tym, że czym innym jest oddanie pracownikowi samochodu służbowego do swobodnego używania, a czym innym zapewnienie pracownikom nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych „przejazdów środkami lokomocji”. W rezultacie niewłaściwym jest stosowanie rozszerzonej definicji pojęcia „środek lokomocji” bez uwzględnienia treści przepisu, w którym pojęcie to zostało zastosowane.

Ponadto sam fakt zawarcia w regulaminie wynagradzania zapisu o udostępnieniu pracownikowi samochodu służbowego do korzystania w celach prywatnych nie może stanowić przesłanki przesądzającej o uznaniu, iż pracodawca zapewnia pracownikowi korzyść, o której mówi wskazany powyżej § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia.

Jednocześnie należy podkreślić, że przepisy zawarte w § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowią wyjątki od obowiązującej zasady ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od każdego przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiąganego przez pracowników u pracodawcy z tytuł u zatrudnienia w ramach stosunku pracy, a w konsekwencji powinny być interpretowane bez dokonywania wykładni rozszerzającej.

Tym samym, wartość świadczenia związanego z nieodpłatnym udostępnieniem pracownikowi samochodu służbowego do korzystania w celach prywatnych należy uwzględnić w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, a w konsekwencji również w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Stanowisko Organu znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie sądowym. Sąd Okręgowy w Rzeszowie w wyroku z dnia 29 czerwca 2015 r. (sygn. IV U 699/15), potwierdzonym wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 20 stycznia 2016 r. (sygn. III AUa 892/15), wskazał, że „Analiza katalogu wprowadzonych wyłączeń, pozwala zdaniem Sądu na wyprowadzenie wniosku, że wyłączone z podstawy wymiaru składek zostały przychody, które cechuje usystematyzowanie oraz zorganizowana forma. Przychody ujęte w tym katalogu mają bowiem formę ściśle określonych korzyści przyznanych pracownikowi z uwagi na wystąpienie szczególnych okoliczności, takich jak przykładowo spełnienie warunków do przyznania prawa do emerytury i w związku z tym przyznanie odprawy pieniężnej. Świadczenie to ma zatem charakter przewidywalnego i pewmego świadczenia, które pracownik uzyskuje po spełnieniu określonych warunków.” W związku z powyższym przepis § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia „dotyczy sytuacji, w których korzyść majątkowa jest odgórnie określona przez pracodawcę, ma charakter zorganizowany i usystematyzowany, a nie okazjonalny.” W ocenie Sądu korzyści w postaci nieodpłatnego korzystania przez pracowników z samochodów służbowych do celów prywatnych nie spełniają wymogów wskazanych w przedmiotowym katalogu, gdyż nie mają one charakteru stałego, wymiernego, a są to świadczenia zależne od potrzeb pracownika. Również wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 2 marca 2016 r. (sygn. III AUa 1031/15) potwierdza stanowisko Organu w powyższej kwestii.

Biorąc powyższe pod uwagę i odnosząc się do treści wniosku z dnia 11 maja 2016 r., Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie uznał za nieprawidłowe stanowisko przedstawione przez Wnioskodawcę w sprawie nieuwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych świadczenia z tytułu stosunku pracy w postaci udostępnienia pracownikom samochodów służbowych do celów prywatnych.

Wydana decyzja wiąże Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłącznie w sprawie przedsiębiorcy, na którego wniosek została wydana. Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

źródło: https://bip.zus.pl