Interpretacja ZUS Oddział w Gdańsku z 23-04-2015 r. – DI/100000/43/176/2015

Dotyczy uwzględnienia w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji wypłaconego zleceniobiorcy dotychczas świadczącemu usługi na podstawie kontraktu menedżerskiego

UZASADNIENIE

Dnia 12 lutego 2015 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez firmę (…) o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 9 marca 2015r. doręczonym dnia 10 marca 2015r. oraz pismem z dnia 9 kwietnia 2015r. doręczonym dnia 13 kwietnia 2015r.

Wnioskodawca wskazał, iż spółkę (…) łączy ze zleceniobiorcą kontrakt menadżerski. Postanowienia tej umowy przewidują istnienie zakazu konkurencji. W przypadku rozwiązania umowy zleceniobiorca jest zobowiązany przez okres miesięcy do zaniechania działalności konkurencyjnej. Jednocześnie postanowienia samego kontraktu nie określają konkretnej kwoty odszkodowania z tytułu zakazu, a jedynie sposób ustalenia jego wysokości w chwili rozwiązania umowy.

W odrębnej umowie w sprawie rozwiązania Kontraktu za porozumieniem stron z dniem ustalono, że w zamian za przestrzeganie Zakazu Konkurencji oraz wypełnienie wszystkich innych zobowiązań powstających w związku z rozwiązaniem Kontraktu i określonych w Kontrakcie oraz tej Umowie, Spółka wypłaci Menadżerowi odszkodowanie w łącznej kwocie (…) PLN brutto (Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji).

Odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji zostanie wypłacone w miesięcznych ratach w kwocie (…) PLN, począwszy od wskazanej w dokumencie daty.

Wnioskodawca podkreśla, że z posiadanych informacji wynika, iż Zleceniobiorca zamierza rozpocząć działalność gospodarczą po ustaniu obowiązku świadczenia usług.

Wnioskodawca powziął wątpliwości czy Spółka jest zobowiązana odprowadzać składki na ubezpieczenia od omawianego odszkodowania.

Zdaniem wnioskodawcy odszkodowanie to będzie wliczane do podstawy wymiaru składek.

Jak podkreśla wnioskodawca zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych wymienionych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i pkt 18a stanowi przychód, o którym mowa w art. 4 pkt 9 i 10, z zastrzeżeniem ust. 1a i 2, ust. 4 pkt 5 i ust. 12. Wnioskodawca wskazał, iż art. 18 ust. 3 tej ustawy dodaje, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniobiorców ustala się zgodnie z ust. 1, jeżeli w umowie agencyjnej lub umowie zlecenia albo w innej umowie o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie. Wydane na podstawie art. 21 powołanej wyżej ustawy rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi w § 1 ust. 1 pkt 4, iż podstawy wymiaru składek nie stanowią odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy.

W ocenie Spółki wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynikające z § 2 ust. 1 pkt 4 powyższego rozporządzenia nie może mieć zastosowania do odszkodowania wypłacanego w związku z powstrzymaniem się od działalności konkurencyjnej po wygaśnięciu lub rozwiązaniu umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. W takim przypadku nie należy bowiem stosować wyłączenia odszkodowania z podstawy wymiaru składek, gdyż obowiązuje ono tylko dla odszkodowań wypłaconych byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy.

Jednocześnie, wnioskodawca podkreśla, iż pomimo tego, że kwota odszkodowania konkretnie została określona dopiero w porozumieniu w sprawie rozwiązania Kontraktu, to jednak samo prawo do odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji oraz określenie sposobu wyliczenia wysokości tego odszkodowania zostały ustalone już w Kontrakcie. Tym samym wypłacane odszkodowanie stanowić będzie przychód w rozumieniu art. 18 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych pomimo jego wypłacania po ustaniu tytułu ubezpieczenia (po rozwiązaniu Kontraktu).

W piśmie z dnia 9 kwietnia 2015r. stanowiącym ponowne uzupełnienie do wniosku wnioskodawca wskazał, że jego intencją jest rozstrzygnięcie czy w przypadku wypłaty zleceniobiorcy, dotychczas świadczącemu usługi na podstawie kontraktu menadżerskiego, po rozwiązaniu przedmiotowej umowy odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji Spółka jest zobowiązana odprowadzać składki na ubezpieczenia od omawianego odszkodowania.

Zdaniem wnioskodawcy odszkodowanie za zachowanie zakazu konkurencji po rozwiązaniu kontraktu menadżerskiego, będzie wliczane do podstawy wymiaru składek, choć przepisy w tym zakresie nie odnoszą się wprost do zagadnienia odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji, to jednak należy stosować wykładnię rozszerzającą, pozwalająca kwalifikować owe świadczenie jako przychód.

Niezależnie od powyższego wnioskodawca podkreślił, iż stanowisko wnioskodawcy w przedmiocie zakwalifikowania świadczenia, o którym mowa powyżej do źródeł z działalności wykonywanej osobiście jest jednoznaczne i w pełni potwierdzone przepisami prawa, iż stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście.

Zdaniem wnioskodawcy z art. 13 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U.2012.361 ze zm.) wynika, że za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się m.in. przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, w tym przychody z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej – z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

W konsekwencji, zdaniem wnioskodawcy wypłacane odszkodowanie stanowić będzie przychód w rozumieniu art. 18 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych pomimo jego wypłacania po ustaniu tytułu ubezpieczenia (po rozwiązaniu Kontraktu).

W świetle powyższego wnioskodawca podtrzymuje wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji w przedmiotowej sprawie, w szczególności dokonanie interpretacji art. 18 stawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Stanowisko wyrażone przez przedsiębiorcę, we wniosku o wydanie interpretacji uznać należy za prawidłowe.

Przepis art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad oblizania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Nadmienić w tym miejscu należy, iż w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów, z których wynika obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne. Mocą niniejszej decyzji Zakład nie przyznaje natomiast jakiegokolwiek prawa ani nie stwierdza jakiegokolwiek obowiązku ubezpieczeniowego. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga, iż procedując nad wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie pisemnej interpretacji, jak zauważono wyżej, zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego.

Jednoznacznie ujęty zakres przedmiotowy wniosków o wydanie pisemnej interpretacji uniemożliwia Zakładowi dokonanie kwalifikacji prawnej w przepisów podatkowych określonego świadczenia jako przychodu z działalności wykonywanej osobiście. Dlatego też, Zakład poprzestaje na oświadczeniu przedsiębiorcy odnośnie tego, iż świadczenia, o których stanowi wniosek stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, traktując takie oświadczenie jako element stanu faktycznego.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 w zw. z art. 18 ust. 3 oraz art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia osób wykonujących swą pracę w oparciu o umowę o świadczenie usług, do której zastosowanie znajdują przepisy kodeksu cywilnego odnośnie umowy zlecenia (w tym w oparciu o umowy o zarządzenie) stanowi przychód z tytułu tej umowy, jeżeli w umowie zlecenia określono odpłatność za jej wykonywanie kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej albo prowizyjnie.

W myśl § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Przychodami na gruncie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych są w myśl jej art. 4 pkt 9 przychody w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu: zatrudnienia w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, służby, wykonywania mandatu posła lub senatora, wykonywania pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, pobierania zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia integracyjnego i stypendium wypłacanych bezrobotnym oraz stypendium sportowego, a także z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jak również z tytułu współpracy przy tej działalności lub współpracy przy wykonywaniu umowy.

Z dniem 1 sierpnia 2010 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 lipca 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 12, poz. 860). Według nowego brzmienia § 5 ust. 2 cytowanego rozporządzenia przepisy paragrafów 2-4 tego rozporządzenia stosuje się odpowiednio przy ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe m.in. osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług (umów o zarządzanie spółką/kontraktów menedżerskich), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia.

Powyższe oznacza, iż zastosowanie wyłączeń przewidzianych w tym rozporządzeniu w odniesieniu do umów zlecenia uzależnione jest od ich charakteru oraz dopuszczalności zawarcia poszczególnych instytucji w tego typu umowach. Nie każde więc wyłączenie z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przewidziane dla osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę znajdzie zastosowanie do umów zlecenia.

Należy przy tym mieć na względzie, iż przepisy wyżej wskazanego rozporządzenia należy interpretować ściśle z uwagi na fakt, iż regulacja ta ma charakter wyjątku od zasady ogólnej wyrażonej w art. 18 ust. 1 w zw. z ust. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia, z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyłączone są odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy, na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy.

Z uwagi na fakt, iż zakaz konkurencji został uregulowany w Kodeksie pracy (art. 101¹ -101²) to powołane przepisy nie znajdą zastosowania do umów cywilnoprawnych podlegających rządom Kodeksu cywilnego. Nie oznacza to jednak, iż w przypadku zawarcia o zarządzanie spółką brak jest podstaw do uregulowania problematyki zakazu konkurencji – zleceniobiorca może bowiem w takim przypadku zobowiązać się względem zleceniodawcy do niepodejmowania działań konkurencyjnych w czasie jej trwania, jak również po jej zakończeniu, niemniej jednak zauważyć należy iż podstawy prawnej zawarcia takiej umowy nie można doszukiwać się w treści art. 101² Kodeksu pracy, lecz jedynie w treści art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Zawarcie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy oraz w § 2 ust. 1 pkt 4 wyżej cytowanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej możliwe jest jedynie w odniesieniu do osób pozostających w stosunku pracy.

W związku z faktem, iż normodawca w § 2 ust. 1 pkt 4 przywołanego wyżej rozporządzenia wyłącza z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wartość jedynie tych odszkodowań wypłaconych po ustaniu stosunku pracy, które zawarte zostały na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101² Kodeksu pracy brak jest podstaw do zastosowania tego wyłączenia do umów o zarządzanie spółką.

W konsekwencji więc, od wypłaconego zleceniobiorcy (wykonującemu umowę o zarządzanie spółką) odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji ustanowionego w ramach zasady swobody umów odprowadzić należy składki na ubezpieczenia społeczne.

W sytuacji więc, gdy przedsiębiorca oświadcza, iż wypłacane byłemu zleceniobiorcy (dotychczas świadczącemu usługi na podstawie kontraktu menadżerskiego) odszkodowanie z tytułu zakazu konkurencji stanowi przychód uzyskiwany przez tę osobę z tytułu działalności wykonywanej osobiście, to przyjąć należy, iż kwota tego odszkodowania stanowić będzie podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne.

Decyzja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu jej wydania.

Stosownie do art. 10a ust. 2 i ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej niniejsza decyzja nie jest wiążąca dla przedsiębiorcy, natomiast jest wiążąca dla Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Od niniejszej decyzji przysługuje, zgodnie z art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w związku z art. 10 ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, odwołanie do Sądu Okręgowego Wydziału Ubezpieczeń Społecznych w (…).

źródło: https://bip.zus.pl