Interpretacja ZUS z 26-1-2021 r. – DI/100000/43/994/2020

Dodatek paliwowy wypłacany pracownikom a składki ZUS. Czy dodatek za paliwo może korzystać ze zwolnienia z ozusowania?

UZASADNIENIE

Dnia 31 grudnia 2020 r. do Oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku wpłynął wniosek złożony przez przedsiębiorcę (…) z siedzibą w (…) o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ustaw Prawo przedsiębiorców.

Wnioskodawca w treści wniosku wskazał, że jest pracodawcą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1320 z późn. zm.), zwaną dalej: „Kodeksem pracy” i płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 266 z późn. zm.) zwaną dalej: „ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych”.

Wnioskodawca jest producentem łodzi z laminatu oraz z dnem aluminiowym. Zatrudnia ponad 200 osób w kilku działach. Część pracowników mieszka nawet kilkadziesiąt kilometrów od siedziby firmy, w związku z czym codziennie muszą oni dojeżdżać do pracy. Wnioskodawca nie organizuje pracownikom transportu zbiorowego, a korzystanie przez pracowników z transportu publicznego z uwagi na niekorzystne rozłożenie sieci transportu publicznego pochłania bardzo dużo czasu, a w obecnej sytuacji, tj. wprowadzeniem w Polsce stanu epidemii w związku rozprzestrzenianiem się koronawirusa, jest ponadto niezwykle ryzykowne. W związku z tym, Wnioskodawcy zależy, by pracownicy korzysta i ze swoich prywatnych samochodów. Chcąc uniknąć sytuacji, w której wykwalifikowani pracownicy zrezygnują z pracy na rzecz pracodawców mających siedziby bliżej miejsc zamieszkania pracowników, Wnioskodawca postanowił w ramach dopłat do wynagrodzenia pracowników wypłacać pracownikom dodatek paliwowy, który będzie wyliczany wg wzoru: „stawka x ilość k.m. ponad 20”. Oznacza to, że każdy pracownik mający miejsce zamieszkania oddalone o ponad 20 km od siedziby firmy otrzyma dopłatę do wynagrodzenia. Warunek ten, na dzień składania niniejszego wniosku, spełnia ponad 30 pracowników. Podstawą wypłaty dodatku jest oświadczenie o miejscu zamieszkania złożone przez pracownika pod rygorem zwrotu nienależnie pobranych świadczeń. Dodatek nie będzie wypłacany za okresy nieobecności w pracy, a wszystkie informacje dotyczące warunków dopłat zostały wprowadzone do regulaminu wynagrodzeń obowiązującego w firmie. Warunki wypłacania dodatków paliwowych zostały przez Wnioskodawcę wprowadzone do obowiązującego regulaminu wynagrodzeń.

Wnioskodawca zaznacza, że wypłacany pracownikom dodatek paliwowy będzie stanowił przychód w rozumieniu ustawy z dnia 25 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1387 z późn. zm.) osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Wnioskodawca powziął jednak wątpliwości, czy dopłaty do wynagrodzeń powinny zostać przez niego uwzględnione w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, a także ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe. Wnioskodawca wskazuje przy tym, że pierwszym miesiącem, za który wypłacał dopłaty do paliwa był październik 2020 r., zatem z ostrożności Wnioskodawca uwzględniał oraz – do czasu wydania interpretacji przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych – będzie uwzględniał te dopłaty w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe. W przypadku uznania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, że dopłaty, o których mowa powyżej nie powinny być wliczane do postawy wymiaru ww. składek, Wnioskodawca dokona stosownej korekty deklaracji rozliczeniowych za miesiące, w którym dopłaty były wliczane do podstawy wymiaru składek.

Jednocześnie Wnioskodawca dodaje, że niniejszy wniosek był już raz złożony w dniu 22 października 2020 r. (opatrzony sygn. DI/100000/43/821/2020), jednak z uwagi na przekroczenie terminu na złożenie odpowiedzi na wezwanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych do uzupełnienia wniosku został on pozostawiony bez rozpatrzenia.

W świetle powyższych okoliczności Wnioskodawca zwraca się z prośbą o wydanie interpretacji w kwestii czy wypłacane pracownikom, na zasadach opisanych powyżej, dopłaty do paliwa są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne rentowe, a także składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

We własnym stanowisku w sprawie Wnioskodawca wskazał, że jego zdaniem wypłacane pracownikom, na zasadach opisanych powyżej, dopłaty do paliwa są wyłączcne z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a także składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Jak stanowi art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1426 z późn. zm.) zwaną dalej: „ustawą o PIT” z tytułu m.in. zatrudnienia w ramach stosunku pracy. Z kolei na mocy art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawą wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i ubezpieczenie rentowe wskazana w art. 18 ust. 1 tej ustawy. W związku z tym ustalenie czy dopłaty paliwowe miałyby być wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe uprzednio należy ustalić czy powinny być one wliczane do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.

Za przychody ze stosunku pracy ustawa o PIT uważa wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych, (art. 12 ust. 1 ustawy o PIT). Pomimo jednak, że w świetle powyższego dopłaty do paliwa stanowią przychód ze stosunku pracy w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, to jednak na mocy Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne I rentowe (tekst jedn.: Dz. U. 2017 r. poz. 1949 z późn. zm.) zwanego dalej: „Rozporządzeniem”, do którego odwołuje się ustawa o ubezpieczeniach społecznych, są one wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a zatem również z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Zgodnie z § 2 pkt 26 Rozporządzenia korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagrodzenia lub przepisów o wynagrodzeniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych łub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczanie emerytalne i rentowe. Przepis ten wyraźnie wskazuje warunki jakie muszą zostać spełnione, by dany przychód mógł zostać wyłączony z podstawy wymiaru składek na ubezpieczania emerytalne i rentowe:

Ustawodawca nie wprowadził bowiem wymogu, aby zwolniona z oskładkowana korzyść materialna przyjmowała formę tylko pieniężną lub tylko niepieniężną.

Potwierdził to m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 3 kwietnia 2008 r. stwierdzając, że: „Każde przysporzenie majątkowe, w tym także ekwiwalenty pieniężne z tytułu ponoszonych kosztów przejazdów do pracy środkami lokomocji wypłacane pracownikom przez pracodawcę na podstawie aktów lub przepisów prawa pracy, podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek (§ 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia z (…])” (sygn. akt II UK 172/07). W związku z tym świadczenie w postaci dopłat do wynagrodzenia uznać należy za korzyść materialną.

2) Wnioskodawca wprowadził do obowiązującego regulaminu wynagrodzeń zapisy dotyczące warunków wypłacania dopłat paliwowych, w związku z czym został spełniony kolejny warunek – korzyść materialna wynika – w przypadku Wnioskodawcy – z regulaminu wynagrodzeń.

3) Zwrot „częściowo odpłatne” oznacza z kolei, że ponoszony przez osobę korzystającą z transportu koszt jest kosztem ponoszonym jedynie w części. Jak wskazano dopłaty do paliwa jakie zamierza wypłacać Wnioskodawca będzie formą dofinansowania w wysokości obliczonej według ściśle określonego wzoru, tj. stawka x ilość k.m. ponad 20 km, a wiec pracownik i pracodawca będą wspólnie partycypować w kosztach dojazdu z i do pracy pracowników.

Wnioskodawca dodaje, że zarówno ustawa jak i rozporządzenie nie definiuje pojęcia „środek lokomocji”. Zasadne jest zatem stosowanie ogólnie przyjętych w danym społeczeństwie reguł. Za środek lokomocji, tudzież środek transportu powszechnie uznaje się maszyny transportowe umożliwiające przemieszczanie się ludzi czy też ładunków. Środkiem lokomocji jest zatem autobus, pociąg, statek, samolot, rower, a także samochód. W związku z tym ostatni warunek również został spełniony.

Podsumowując powyższe, w związku z § 2 pkt 26 Rozporządzenia dopłaty do paliwa wypłacane pracownikom dojeżdżającym do pracy prywatnymi samochodami (środkami lokomocji) podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Z uwagi, że za podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe w zgodzie z art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych uznaje sic podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, to dopłaty ta są wyłączone również z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje swoje potwierdzenie również w wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 września 2012 r. (sygn. akt III AUa 445/12), jak i Sądu Okręgowego w Słupsku w wyroku 2 dnia 28 marca 2013 r. (sygn. akt V U 1100/12). Konkludując, wypłacane pracownikom, na zasadach opisanych powyżej, dopłaty do paliwa są wyłączone z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, a także składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe.

Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku, zważył co następuje:

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu lub właściwej państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie wyjaśnienia, co do zakresu i sposobu stosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej lub składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie (interpretacja indywidualna). Jednocześnie stosownie do art. 83d ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 34 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Należy również zauważyć, że zgodnie z art. 34 ust. 3 ustawy – Prawo przedsiębiorców, przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji przedstawia zaistniały stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie. Z przepisu tego wynika wymóg kompleksowości opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego dokonanego przez wnioskodawcę – Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie może bowiem w trybie wydawania interpretacji indywidualnej prowadzić postępowania wyjaśniającego, w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Granice sprawy wszczętej wniesieniem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zakreślają jedynie ramy zaprezentowanego opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Jednoznaczny sposób ujęcia w art. 83d ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przez ustawodawcę zakresu przedmiotowego wniosków o wydanie pisemnej interpretacji, uniemożliwia Zakładowi wydanie interpretacji w sprawach dotyczących m. in. rozstrzygnięcia czy dany składnik wynagrodzenia stanowi przychód ze stosunku pracy. Jak stanowi art. 10a ust. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, zasady i tryb udzielania interpretacji przepisów prawa podatkowego reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2020 r. poz. 1325). Dlatego też. Zakład wydając interpretację w danej sprawie poprzestaje na oświadczeniu wnioskodawcy, iż świadczenia, o których stanowi wniosek stanowią bądź nie stanowią przychodu pracownika ze stosunku pracy, traktując takie oświadczenie jako element opisu stanu faktycznego.

Stanowisko wyrażone przez wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej w trybie art. 34 ust. 1 ustawy – Prawo przedsiębiorców uznać należy za nieprawidłowe.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy z wyłączeniem przychodów wymienionych w § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 1949), jak również wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną oraz zasiłków z ubezpieczeń społecznych.

Z treści § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynika natomiast, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

W myśl zaś § 2 ust. 1 pkt 26 ww. rozporządzenia podstawy wymiaru składek nie stanowią korzyści materialne wynikające z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegające na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji.

Z literalnego brzmienia § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia wynika, iż z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe korzystają jedynie te przychody, które:

– wynikają z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu,

– przybierają postać niepieniężną (formę zakupu po cenach niższych, niż detaliczni lub formę usługi).

W świetle powyższego składki na ubezpieczenia społeczne nie powinny być naliczane od przychodu pracownika z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy stanowiącego korzyść materialną wynikającą z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegającą na umożliwieniu pracownikowi skorzystania z artykułów, przedmiotów lub usług jedynie za częściową odpłatnością. Częściowa odpłatność polega w tym przypadku na partycypowaniu pracownika (choćby symbolicznym) w pokryciu kosztów zakupu niektórych artykułów, przedmiotów lub usług. Pracownik uzyska efekt, o którym mowa w przepisie rozporządzenia wówczas, gdy pracodawca dokona zakupu towarów lub udostępni korzystanie z usług po cenie niższej od tej, do której uiszczenia pracownik zobowiązany byłby w przypadku osobistego (uzyskanego w oderwaniu od zatrudnienia) nabycia tychże dóbr.

W praktyce oznacza to, że wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne będzie podlegała wartość różnicy pomiędzy ceną nabycia usługi, a ponoszoną przez pracownika odpłatnością. Jest to równoznaczne z brakiem obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od ww. wartości.

Ponadto przyjęty w art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych sposób ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe oraz ubezpieczenie wypadkowe oznacza, że przychody, które na mocy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe są wolne od składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wyłączone są również z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe.

Jak wynika z treści wniosku przedsiębiorca dokonuje częściowego zwrotu pracownikom kosztów dojazdu własnym samochodem do pracy poprzez wypłatę z tego tytułu dodatku paliwowego w wysokości uzależnionej od liczby kilometrów pokonywanych przez pracownika codziennie z miejsca zamieszkania do siedziby spółki.

Przepis nie obejmuje jednak wypłaconych przez pracodawcę kwot w gotówce, choćby ich przeznaczeniem miało być pokrywanie osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę poniesionych kosztów dojazdów do i z pracy. Jeżeli więc taka osoba otrzymuje/będzie otrzymywała ekwiwalent pieniężny, stanowiący zwrot części lub całości kosztów dojazdów do i z pracy, to kwota zwrotu musi być uwzględniona w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne. Należy zaznaczyć, iż przez korzystanie z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji, o których mowa w przywołanym powyżej przepisie rozporządzenia, należy rozumieć korzystanie z transportu publicznego na podstawie przekazywanych przez pracodawcą biletów lub z transportu organizowanego przez pracodawcę.

W świetle powyższego stanowisko przedsiębiorcy wskazujące, iż kwota częściowego zwrotu pracownikom kosztów dojazdu własnym samochodem do pracy, nie będzie stanowiła podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w myśl § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe nie można uznać za prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

źródło: https://bip.zus.pl

Wytłuszczenia dokonane przez redakcję